همه چيز در مورد پزشكي

به نقل از دكتر حيدريان فوق تخصص درد سندرم درد پاتلوفمورال اصطلاحي است كه براي توصيف درد در قسمت جلوي زانو و اطراف يا پشت زانو (پاتلا) به كار مي‌رود. اين بيماري يكي از شايع‌ترين اختلالات زانو است. اين بيماري در همه گروه‌هاي سني رخ مي‌دهد اما در دختران نوجوان شايعتر است.

علل سندرم درد پاتلوفمورال

سايش مكرر سطوح پاتلا و استخوان ران، بر روي بافت‌هاي نرم مفصل پاتلوفمورال استرس وارد كرده و حتي ممكن است منجر به كبودي استخوان شود. در بعضي موارد، درد در اثر ضعيف شدن غضروف مفصلي و يا تورم در مفصل ايجاد مي‌شود. يك يا چند عامل زير مي‌تواند منجر به درد پاتلوفمورال شود:

استفاده بيش از حد

خم شدن و صاف شدن مكرر زانو كه در هنگام دويدن اتفاق مي‌افتد ممكن است منجر به اختلال شود زيرا سبب افزايش فشار بين پاتلا و استخوان ران در هنگام خم شدن زانو بشود. خم شدن در وضعيت ثابت، به خصوص در يك ساق سنگين، مي‌تواند پاتلا را تحريك كرده و باعث ايجاد كبودي استخواني شود.

هم ترازي

تصور مي‌شود كه تراز چهار سر ران بين لگن و زانو (زاويه Q) بر پاتلا تأثير مي‌گذارد. بيماراني كه داراي زاويه Q بزرگتر از حد معمولي (بيشتر از 20 درجه) هستند، ممكن است مستعد ابتلا به درد پاتلوفمورال باشند زيرا پاتلا تمايل به سوگيري جانبي بيشتري (به سمت خارج) دارد. ممكن است به دليل افزايش فشار به اين مناطق درد بيشتري در قسمت بيروني پاتلا و استخوان ران احساس شود. با بزرگ شدن لگن در طي بلوغ، زاويه Q رشد مي‌كند و خطر ابتلا به درد پاتلوفمورال را افزايش مي‌دهد.

ضعف عضلاني

ضعف يا عدم تعادل قدرتي عضلات چهار سر ران ممكن است جهت گيري پاتلا را تغيير دهد.

گرفتگي عضلاني

گرفتگي ماهيچه‌ها و تاندون‌ها نيز ممكن است در جهت گيري پاتلار تأثير بگذارند. ساختارهاي عضلاني كه باعث حركت زانو و لگن مي‌شوند بايد انعطاف پذير باشند. اگر پيكو اسميت اند نفيو كسي دچار گرفتگي عضله يا گروه از عضلات باشد، ممكن است بي ثباتي پاتلا ايجاد شود.

صافي پا (بيش از حد پا)

بيماراني كه قوس پاي كمي دارند و يا اصلا ندارند، كانديداي درد پاتلوفمورال هستند. زيرا هنگاميي كه پا به سمت داخل مي‌چرخد​، استخوان درشت ني با چرخيدن به سمت داخل، در مكانيك طبيعي مفصل پاتلوفمورال اختلال ايجاد مي‌كند.

كاهش تحرك پاتلا

كشكك زانو دچار گرفتگي مي‌شود و توانايي عادي حركتي خود را در بسياري جهات از دست مي‌دهد.

علائم سندروم درد كشك زانو

علائم و نشانه‌هايي از درد كشك زانو شامل اين موارد هستند:

• سندرم درد پاتلوفمورال معمولاً شامل درد در ناحيه زانو يا اطراف آن مي‌شود و معمولاً به تدريج بروز مي‌كند.
• افراد معمولاً هنگام بالا رفتن يا پايين رفتن از پله‌ها، چمباتمه زدن، زانو زدن يا دويدن، متوجه درد مي‌شوند. اين حالت غالباً به عنوان “زانوي سينما رو” شناخته مي‌شود
• همچنين ممكن است با نشستن طولاني مدت، خم شدن زانوها تشديد شود و اين علائم نيز به عنوان “زانوي سينما رو ” شناخته مي‌شود.يكي ديگر از عوارض خم شدن زانو ها در حالت ثابت مي تواند تورم رگ هاي واريسي باشد كه منجر به بيماري واريس مي شود.
• تورم نشانه اصلي اين بيماري نيست.

مكانيسم

در اين سندرم، درد معمولاً در ناحيه زانو است كه هنگام صاف و خم كردن ساق، در شيار استخوان ران (همسايه زيرين) به راحتي درك نمي‌شود. درد زانو مي‌تواند در اثر عدم تعادل يا اختلال در عملكرد نيروهاي تثبيت كننده ايجاد شود كه زانو را به راحتي در اين شيار نگه داشته و يا در اثر آسيب به سطح پشتي زانو ايجاد مي‌شود.

تشخيص درد كشكك زانو

تشخيص سندرم درد پاتلوفمورال يا  درد كشكك زانو بسيار آسان است. پزشك تشخيص خود را بر اساس اين موارد انجام مي‌دهد:

• علائم شما
• معاينه فيزيكي زانو

براي پيچش بيضه بررسي هرگونه تغييري در پشت زانو كه ممكن است باعث تشديد علائم شما در هنگام بروز درد كشكك زانو شود، پزشك ممكن است از شما بخواهد در حالي كه زانوي شما را پايين نگه داشته، عضلات ران (چهار سر ران) را سفت كنيد، زيرا اين باعث درد مي‌شود. گاهي اوقات افزايش مايعات در مفصل مي‌تواند باعث تورم شود، بنابراين پزشك نيز اين مورد را بررسي مي‌كند.

آزمايش خون به تشخيص سندرم درد پاتلوفمورال كمكي نمي‌كند اما ممكن است براي رفع مشكلات جدي تر مفيد باشد. تصوير برداري با اشعه ايكس نيز معمولاً مفيد نيست زيرا غضروف را نشان نمي‌دهد. پزشك شما ممكن است اسكن مغناطيسي (MRI) را پيشنهاد كند، به خصوص اگر ضرباتي به زانو وارد شد.

درمان درد كشكك زانو

درمان كوتاه مدت؛

• درمان اوليه ممكن است شامل ضربه زدن به زانو باشد تا بتواند آن را در موقعيت ايده آل تري براي تسكين درد نگه دارد. يك متخصص ورزشي يا فيزيوتراپيست مي‌تواند به شما نشان دهد كه چگونه به طور صحيح زانو را حركت دهيد تا مجدداً آن را تراز كنيد.
• داروهاي ساده تسكين درد مانند پاراستامول را مي‌توان استفاده كرد و بعضي اوقات يك داروي ضد التهاب غير استروئيدي (NSAID) نيز ممكن است به شما كمك كند.
• هنگامي كه علائم براي اولين بار ايجاد مي‌شوند، آنها با استفاده از گذاشتن يخ روي زانو به مدت 10-20 دقيقه پس از فعاليت، به بهترين وجه درمان مي‌شوند.
• همچنين توصيه مي‌شود از انجام فعاليت‌هايي كه درد را تشديد مي‌كنند، خودداري كنيد.

درمان طولاني مدت؛

• توانبخشي شامل تمرين‌هاي كششي و تقويتي براي عضلات خاص براي رسيدن به تعادل صحيح ماهيچه‌هاي تثبيت كننده در اطراف زانو است.
• تقويت عضلات تثبيت كننده باسن، به هنگام فعال شدن صحيح، عضلات اطراف زانو را قادر مي‌سازد تا عملكرد بهتري داشته باشند.
• استفاده از ارتتيك براي كساني كه ناهنجاري‌هاي بيومكانيكي دارند، بخصوص در مورد چرخش بيش از حد پا (چرخش به داخل) مفيد هستند.
• پزشك يا فيزيوتراپيست شما ممكن است يك برنامه ورزشي انفرادي را براي شما طراحي گاز عسل كند. چنين برنامه‌اي شامل افزايش تدريجي فعاليت خواهد بود. انجام اين تمرينات به صورت روزانه براي به حداكثر رساندن احتمال بهبودي، كه به طور كلي حدود 6 هفته به طول مي‌انجامد، بسيار مهم است.
• اگر تورم قابل توجهي در زانو وجود داشته باشد، ارزيابي و تحقيقات بيشتري لازم خواهد بود.

ورزش

ورزش كردن عضلات ران (چهار سر ران) براي جلوگيري از ضعف آنها مهم است. شنا يك ورزش عالي است كه سبب وارد آمدن فشار كمتري بر روي زانوها خواهد شد. اگر درد تشديد شد، بايد از ورزش‌هايي كه فشار زيادي به زانوها وارد مي‌كنند، مانند فوتبال، راگبي يا ورزش‌هاي پرشي بپرهيزيد، اگرچه كه اين كار درد را وخيم تر مي‌كند اما مي‌توان با كم شدن علائم، دوباره اين فعاليت‌ها را شروع كرد.

• اگر به طور مرتب آنها را انجام دهيد، اسكات ديواري مفيد خواهد بود:
• پشت خود را به ديوار كرده، پاها در كنار يكديگر بوده يا در زاويه 30 درجه بايستيد.
• با خم كردن زانوها خود را روي ديوار پايين بكشيد، تا ديگر نتوانيد انگشتان پا را ببينيد.
• در موقعيت براي 10-5 ثانيه بمانيد.
• كل اين تمرين را تا هر چندبار كه ممكن است انجام داده و سپس استراحت كنيد.
• فيزيوتراپ شما ممكن است تمرينات اضافي را براي شما توصيه كند.

فيزيوتراپي

به نقل از دكتر سعادتي دكتراي فيزيوتراپي لازم است كه ماهيچه‌هاي ران (چهار سر ران) خود را قوي و متعادل نگه داريد تا از فشار آوردن به مفصل زانو خودداري كنيد. پزشك ممكن است تمريناتي را براي انجام دادن به شما بدهد يا به شما توصيه كند كه يك فيزيوتراپيست را ببينيد كه در صورت لزوم مي‌تواند تمرينات ديگري را پيشنهاد كند. آنها زانوي شما را ارزيابي مي‌كنند و تصميم مي‌گيرند چه چيزي باعث درد مي‌شود و كدام يك از تمرينات بهترين تاثير را روي مشكل شما دارند. آنها قيمت ورق سيليكوني براي زخم همچنين اطمينان حاصل مي‌كنند كه تمرينات را به درستي و با اطمينان انجام دهيد.

ممكن است لازم باشد كه حداقل به مدت 12 هفته اين تمرينات را چند بار در روز و در مجموع 30 دقيقه در روز براي تصحيح هر گونه عدم تعادل يا ضعف عضلات انجام شود و ممكن است مدتي تا بعد از آن به زمان نياز داشته باشيد تا اين درد به طور كامل رفع شود.