- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 257 مشاهده
ميوه، شير ساده يا شير طعم‌دار كدام را همراه فرزند دانش آموزم كنم ؟
با شروع سال تحصيلي و آغاز به كار مدارس، دغدغه جديدي براي والدين ايجاد شده است يعني؛ تهيه چاشت يا همان ميان‌وعده براي دانش‌آموزان. يكي از گزينه‌هايي كه طي سال‌هاي اخير در اين زمينه مطرح شده، بسته‌هاي كوچك نوشيدني مانند شير يا آب ميوه با بسته‌بندي‌هاي تتراپك است. مزيت اصلي اين بسته‌بندي‌ها بي‌نيازي از نگهداري دريخچال است بنابراين والدين با خيالي آسوده مي‌توانند آن را در كيف فرزندشان بگذارند و دغدغه خراب شدن شير يا آب ميوه را نداشته باشند اما بين سه گروه نوشيدني پرعرضه در اين سبك يعني شير ساده، شير طعم‌دار و آب ميوه از نظر ويژگي‌هاي تغذيه‌اي كدام يك انتخاب هوشمندانه‌تر و بهتري براي فرزندان ماست؟
آب ميوه يا آب شكر
فاطمه رهرواني، متخصص تغذيه و رژيم‌درماني در اين باره به زندگي سلام مي‌گويد: شايد مهم‌ترين نكته‌اي كه درباره اين محصولات بايد بدانيم، اين است كه هيچ كدام از اين محصولات، از آب ميوه تنها درست نشده و تركيبي از آب ميوه (با درصدهاي متغير بين ۲۰ تا ۶۰ درصد)، آب، شكر و طعم‌دهنده‌ها ست. بنابراين نمي‌توان آن‌ها را مساوي با آب ميوه‌هاي خانگي دانست و فوايد آب ميوه‌ها را به آن‌ها نسبت داد. البته در اين بين موارد ديگري را نيز بايد در نظر داشت.
اندازه يك وعده، بسته به اندازه بسته‌بندي مي‌تواند قيمت پانسمان نوين تا ۲۰۰ ميلي‌ليتر باشد.
قيمت: ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان
در جدول اطلاعات تغذيه‌اي، اطلاعات مربوط به آب پرتقال به عنوان يكي از پرفروش‌ترين آب ميوه‌ها آورده شده است. اطلاعات محصولات ديگر را شما مي‌توانيد از روي بسته‌بندي بررسي كنيد. اما اين اطلاعات به ما چه مي‌گويند؟
به صورت كلي، ميزان قند اين محصولات زياد است. در واقع فرزند شما با مصرف يك بسته ۲۰۰ ميلي‌ليتري از اين محصولات بين ۲۰ تا ۳۰ گرم قند دريافت خواهد كرد كه اين ميزان قند يعني چيزي بين ۷ تا ۱۰ حبه قند تنها در يك بسته كوچك از اين محصولات! با وجود اين بر مبناي جدول تغذيه‌اي درج شده روي بسته‌ها، اغلب اين محصولات فيبر نيز ندارد. اين به آن معناست كه با مصرف آن، ميزان قند خون كودكان مي‌تواند ناگهان افزايش بيابد و البته بعد از زمان بسيار كوتاهي افت كند.
شير ساده،بدون مواد نگهدارنده
درباره شيرهاي ساده، نكته‌اي كه بايد در نظر داشت، ميزان چربي در اين محصولات است. محصولات پرچرب، كالري زيادتري دارند و البته براي اغلب كودكان در سنين دبستان نيازي به مصرف شيرپرچرب وجود ندارد مگر اين كه متخصص تغذيه به دلايلي چنين توصيه‌اي كرده باشد اما مواد تشكيل‌دهنده و جدول اطلاعات تغذيه‌اي چه مي‌گويد؟
اندازه يك وعده، بسته به اندازه بسته‌بندي مي‌تواند تا ۲۰۰ ميلي‌ليتر باشد.
قيمت: ۲۰۰۰ تومان
نكته مثبت شيرهاي ساده در كنار پايين بودن قند، نداشتن هيچ‌گونه ماده نگهدارنده است. در واقع راز نگهداري طولاني مدت اين بسته‌بندي‌ها در نوع بسته‌بندي و روش استريليزه است كه طي آن تمام ميكروب‌هاي فعال كشته مي شود و به واسطه نوع بسته‌بندي بيماري پوستي اجازه ورود ميكروب جديد تا باز نشدن بسته، داده نمي‌شود. اندازه معمول اين شيرها مي‌تواند تا ۲۴ درصد كلسيم روزانه كودك را تامين كند.
شيرهاي طعم‌دار
اين گروه از محصولات، خود به دو گروه قابل تقسيم است؛ شيركاكائو و شيرهاي ميوه‌اي. اين كه چرا چنين تقسيم‌بندي به نظر ضروري است.
اندازه يك وعده، بسته به اندازه بسته‌بندي مي‌تواند تا ۲۰۰ ميلي‌ليتر باشد.
قيمت: بين ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان
اندازه يك وعده، بسته به اندازه بسته‌بندي مي‌تواند تا ۲۰۰ ميلي‌ليتر باشد.
قيمت: بين ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان
در زمان مصرف اين گروه از محصولات بايد به چند نكته مهم توجه داشت؛ نكاتي كه شامل حال هر دو زيرگروه آن مي‌شود. اول آن كه ميزان قند اين محصولات همان طور كه در جدول آن‌ها نيز آمده، بسيار زياد است. البته وضعيت شيرهاي ميوه‌اي از نظر ميزان قند، بدتر است.
اگر بخواهيم ميزان قند اين محصولات را با تعداد حبه‌هاي قند مقايسه كنيم، هر بسته ۲۰۰ ميلي‌ليتري آن مي‌تواند بين ۴ تا بيش از ۱۲ حبه قند داشته باشد! توجه داشته باشيد دريافت مستمر اين ميزان قند به صورت روزانه، براي هر بچه‌اي مضر است.اما نكته دوم،وجود مواد غلظت‌دهنده در توليد اين نوع محصولات است. اگر به مواد تشكيل‌دهنده اين محصولات نگاه كنيد ممكن است نام كاراگينان را ببينيد، البته گاهي نيز توليدكننده تنها اشاره مي‌كند كه محصول غلظت‌دهنده دارد. كاراگينان كه از نوعي جلبك تهيه مي‌شود، اين روزها در صنايع غذايي براي غليظ كردن نوشيدني‌ها به صورت گسترده‌اي استفاده مي‌شود. در برخي بررسي‌ها به عوارض استفاده مستمر اين محصول اشاره شده است. يكي از مهم‌ترين آن عوارض خريد پانسمان تندروت ايجاد مشكلات گوارشي است.
بنابراين شايد عاقلانه‌تر اين باشد كه از دادن خوراكي‌هايي كه داراي اين افزودني است به صورت مستمر به كودكان خودداري كنيد.اما در كنار اين دو نكته مشترك، در زمان مصرف هر كدام از زير گروه‌هاي اين دسته، بايد نكته ديگري را نيز در نظر گرفت.
برخي از مطالعات نشان مي‌دهد با اضافه كردن كاكائو يا قهوه ميزان جذب كلسيم شير كاهش مي‌يابد. البته اين ميزان كاهش جذب، در عمل اندك و قابل اغماض است و اين موضوع، نقطه ضعف اساسي اين گروه نيست و اشكال اساسي در واقع همان موضوع شكر و غلظت‌دهنده‌هاست.
با توجه به اين نكات اگر فرزندتان اصلا شير ساده نمي‌خورد، بهتر است خودتان در خانه با اضافه كردن كمي پودر كاكائو و شكر، نوشيدني باب ميلش را درست كنيد. چرا كه شير كاكائوي خانگي مشكلات نوع صنعتي آن را ندارد و با وجود اين ميزان كلسيمي كه كودك دريافت مي‌كند، پذيرفتني است.اما درباره شيرهاي ميوه‌اي، در نظر داشته باشيد كه به دليل اضافه شدن پوره ميوه و نوع تركيب مواد تشكيل‌دهنده اين گروه از محصولات، مواد نگهدارنده به آن‌ها اضافه مي‌شود و اين نكته مهمي است كه در زمان انتخاب شيرهاي ميوه‌اي بايد در نظر داشت.
آيا مصرف روزانه اين محصولات مشكلي دارد؟
نياز كودكان به كالري طي يك روز كمتر از بزرگ سالان است. به عنوان مثال براي كودكان بين هفت تا ۱۰ سال، دختران حدود ۱۷۴۰ و پسران حدود ۱۹۷۰ كالري نياز دارند.
اندازه بسته‌بندي برخي از اين نوشيدني‌ها تا ۲۰۰ ميلي‌ليتر است و به صورت معمول نيز هر بسته در يك وعده به تمامي مصرف مي‌شود.
بنابراين با مصرف تنها همين يك نوشيدني، كودك نزديك پماد مدي هاني به ۱۰ درصد كالري مورد نياز روزانه‌اش را دريافت خواهد كرد. البته بسته به نوع محصول اين ميزان مي‌تواند حتي تا نزديك ۱۵ درصد كالري مورد نياز روزانه نيز برسد.
به عنوان مثال، محصولي مانند شير نارگيل در يك بسته ۲۰۰ ميلي ليتري حدود ۲۵۰ كالري انرژي دارد. پس در زمان خريد به اندازه بسته و مشخصات محصول دقت و به طور كلي از تهيه آن‌ها در دفعات زياد براي فرزندتان خودداري كنيد.
بعد از نوشيدن محصول، چه اتفاقي براي بسته‌بندي آن مي‌افتد؟
نمي‌توان از محصولات با بسته‌بندي تتراپك گفت و به موضوع توليد بالاي زباله در نتيجه مصرف اين محصولات بي‌توجه ماند.
واقعيت اين است كه ميزان زباله توليد شده در اين محصولات نسبت به نوشيدني داخل آن كه گاهي تنها ۱۲۵ ميلي‌ليتر است، بسيار زياد است. اين در وضعيتي است كه بازيافت بسته‌هاي خالي اين محصولات، پرهزينه است و در ايران به صورت بسيار محدودي انجام مي‌شود. پس اگر دوست داريد با توليد زباله كمتر، زميني پاكيزه‌تر را تحويل فرزندان خود دهيد، در مصرف اين نوع محصولات هوشيارانه عمل كنيد.
شيوا ژل دبريد رضايي
منبع