همه چيز در مورد پزشكي

هر ساله هزاران خانم باردار در جهان، به خصوص در كشورهاي در حال توسعه به دليل عدم برخورداري از خدمات درماني لازم ، جان خود را از دست مي دهند. همچنين ميليون ها خانم از عفونت ها و ناتواني هاي ناشي از روشهاي پيشگيري از بارداري، رنج مي برند . با راستينه ، مامايي را بهتر بشناسيم .

ماما به چه كسي گفته مي شود ؟

ماما، شخصي است كه تحصيلات مامايي را در مقطع كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا مطابق با مقررات در مراكز آموزش داخلي و خارجي به پايان رسانده و موفق به دريافت مدرك تحصيلي از مراكز معتبر مورد تاييد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي شده باشد. اين شخص قادر است خدمات بهداشت باروري را از تولد تا سالمندي به زنان، خانواده و جامعه ارائه كند و باعث ارتقاي سلامت مادر، نوزاد و در نهايت جامعه شود.
ماما مي تواند با ارائه اقدامات اورژانس در نبود پزشك و ارجاع به موقع در نجات جان مادر و نوزاد نقش مهمي داشته باشد. همچنين به عنوان محقق، مجري يا همكار طرحهاي تحقيقاتي به امر مديريت و پژوهش در كار حرفه اي خود بپردازد. او مي تواند خدمات مامايي را با توجه به حدود شرح وظايف در بيمارستان ها، درمانگاه ها، واحدهاي بهداشتي، مراكز مشاوره مامايي، منازل، دفاتر كار مامايي و سازمانها ارائه دهد.

تاريخچه پماد زخم بستر مامايي در ايران :

در زمان گذشته، اطلاعات در مورد سلامت جنين و بارداري فقط به شنيدن صداي قلب جنين و تغيير اندازه ظاهري شكم مادر محدود مي شد. ماما يا قابله به خانمي گفته مي شد كه شيوه انجام زايمان را به صورت تجربي آموخته بود. البته قابله ها در آن زمان به ساير امور مربوط به زنان مثل سقط جنين، نازايي و حتي در بعضي مناطق به ختنه دختران نيز مي پرداختند. اين افراد از ماه هاي ابتدايي بارداري، رسيدگي به خانم باردار را آغاز مي كردند. پيش از زايمان نيز شكم مادر را با روغن بادام چرب مي كردند و براي افزايش انقباضات شكم و شروع زايمان به او جوشانده گل بومادران مي دادند. همچنين به مادر يك تنگ روحي يا قليان مي دادند تا با دميدن در آن به خروج كودك كمك كند. جالب است بدانيد قبل از زايمان به قابله غذاي مقوي داده مي شد تا براي انجام زايمان از قدرت كافي برخوردار باشد. اگر هم قابله به علل مختلف، تولد نوزاد را غير ممكن و مرگ مادر و نوزاد را محتمل اعلام مي كرد، با اجازه ولي زن، شكم مادر را پاره مي كرد، بلكه فرزند را زنده به دنيا بياورد. تا قبل از پيشرفت علم پزشكي نوين و به ميان آمدن حرفه مامايي در ايران ، تمامي امور مربوط به زايمان توسط قابله ها انجام مي شد.
درواقع تاريخچه شروع تحصيل در رشته مامايي به بيش از ۹۰ سال پماد زخم قبل باز مي گردد. اولين آموزشگاه مامايي به نام مدرسه قابلگي در سال ۱۲۹۸ با ۱۰ شاگرد در بيمارستان بانوان شهر تهران شروع به كار كرد.
بعد از آن در سال ۱۳۰۸ اولين آموزشگاه عالي مامايي با اعطاي مدرك معادل ليسانس فعاليت خود را به عنوان يكي از شعب مدرسه طب آغاز كرد. پس از تاسيس دانشكده پزشكي دانشگاه تهران، بيمارستان زنان در سال ۱۳۱۹ به دانشكده پزشكي ملحق شد و تا سال ۱۳۳۱ بيش از ۴۰۰ نفر از آن فارغ التحصيل شدند. بعد از انقلاب فرهنگي نيز مدرسه عالي مامايي از سال ۱۳۶۳ آغاز به كار كرد. دانشكده هاي پرستاري و مامايي هم از سال ۱۳۶۵ تاسيس شدند.

وظايف ماما با زايمان تمام نمي شود :

اگر به تازگي از بارداري خود باخبر شده ايد، تبريك مي گوييم . طي ۹ ماه آينده بايد تصميمات زيادي بگيريد كه يكي از مهم ترين آنها انتخاب ماما يا متخصص زنان براي دريافت مراقبتهاي دوران بارداري و زايمان است. اغلب خانمها با وظايف متخصص زنان آشنايي دارند اما از وظايف ماماها و تفاوت بين ماما و پرستار آگاه نيستند. ماما از مراقبان اصلي زنان و نوزادان در دوران بارداري، زايمان و پس از زايمان است. شايد اهميت مامايي بر خيلي ها پوشيده باشد اما بايد بدانيد وجود ماماي باتجربه بر سر زايمان براي صدها هزار مادر و نوزاد در سراسر جهان به معناي نجات از مرگ است. پانسمان زخم ماماها از نقش حمايتي براي خانم هاي باردار برخوردار هستند اما وظيفه آنها با زايمان تمام نمي شود. اين افراد پس از زايمان نيز سلامت نوزاد و مادر را پيگيري مي كنند و در انجام ساير امور سلامت و بهداشت آنها مثل آزمايش هاي سالانه، مشاوره براي مصرف قرص هاي جلوگيري از بارداري نقش دارند. ماما به مادر كمك مي كند تجربه اي به يادماندني و در عين حال راحت از بارداري و زايمان داشته باشد. آنها علاوه بر نيازهاي جسمي، نيازهاي حسي، عاطفي و اجتماعي مادران را مورد حمايت قرار مي دهند. با مراقبت هاي مامايي، احتمال نياز به سزارين، مداخلات جراحي و مشكلات شيردهي تا حد چشمگيري كاهش مي يابد.

انتخاب بين ماما و متخصص زنان :

در بسياري از كشورها مادران در انتخاب زايمان توسط ماما يا متخصص زنان، حق انتخاب دارند. در سال هاي اخير، زايمان در منزل با كمك ماما در بسياري از مناطق جهان رايج شده است. براي مثال حدود ۳ درصد از زايمان ها در آمريكا به اين روش انجام مي شوند. البته بايد اين موضوع را در نظر داشت كه زايمان در خانه با خطرات خاص خود همراه است. در اين شرايط با بروز هرگونه عارضه براي مادر با فرزند، خيلي اوقات زمان طلايي رسيدگي پماد سوختگي به آن از دست مي رود. از طرفي اگر مادر در لحظه آخر از زايمان بدون استفاده از داروهاي ضددرد پشيمان شود ديگر راه برگشت نخواهد داشت. به همين دليل دريافت خدمات مامايي و زايمان در منزل معمولا تحت پوشش بيمه كشورها قرار نمي گيرد و بيشتر ماماها در بيمارستان ها و كلينيك هاي زنان فعاليت مي كنند.
خط قرمزهاي زايمان با كمك ماما اگرچه زايمان با كمك ماما ارزان تر از زايمان با متخصص زنان است، اين روش براي همه خانم ها مناسب نيست. سن مادر بالاي ۳۵ سال، چاق بودن مادر، بارداري چندقلويي ، زايمان طبيعي بعد از سزارين ، بارداري هاي پرخطر ، مسموميت بارداري، ديابت ، فشار خون ، سابقه تشنج و ساير بيماري ها از خط قرمزهايي هستند كه خانم ها را از زايمان بدون حضور متخصص زنان منع مي كنند. در اين شرايط بهتر است زايمان با حضور ماما كنار متخصص زنان انجام شود. به اين ترتيب با وقوع هرگونه اختلال، متخصص زنان وارد عمل مي شود و جان مادر و فرزند را نجات مي دهد. توجه داشته باشيد ماماها اجازه جراحي ندارند.

سخن پاياني

مامايي فرصتي است جهاني براي تاكيد بر نقش و اهميت حرفه مامايي در ارتقا و تامين سلامت جامعه و افزايش آگاهي عمومي و تعهد پذيري مسوولان نسبت به جايگاه مهم اين حرفه.
هر ساله در تاريخ پنجم ماه مي ، مصادف با ۱۵ ارديبهشت ماه ، روز جهاني ماما برگزار مي شود. تاريخچه نامگذاري اين روز به سال ۱۹۸۰ ميلادي بازمي گردد، زماني پماد آلفا براي جوش كه سازمان بهداشت جهاني و كنفدراسيون بين المللي مامايي از تمامي اعضاي سازمانهاي مامايي و حاميان آنها در جهان درخواست كردند براي نشان دادن اهميت مواجهه با خطرات مرگ و مير نوزادان و مادران و دفاع از حقوق آنها همكاري كنند .

مقاله مرتبط : هفته اول و دوم بارداري